1. Inleiding Het vervoer van gevaarlijke stoffen is een specialisme. Immers giftigheid, brandbaarheid, explosiviteit, agressiviteit en radioactiviteit zijn stofeigenschappen waarmee mens, dier en milieu nooit onbedoeld in aanraking mogen komen. Transport is een onmisbare schakel tussen producent en gebruiker. Het is begrijpelijk dat voor het transport van juist deze stoffen pittige voorschriften zijn opgesteld. Onze opleidingen ADR hebben als doel transportondernemingen en haar personeel Op te leiden opdat zij veiliger gevaarlijke stoffen kunnen vervoeren over de weg. 2. Wat is ADR 2.1 Introductie De letters ADR zijn de afkorting van een Europese overeenkomst inzake het internationale vervoer over de weg van gevaarlijke stoffen. In het Frans heet deze overeenkomst: Accord Européen relatif au transport international de marchandises Dangereuses par Route. ‘Het ADR’ zoals dat gewoonlijk wordt genoemd, bestaat sinds 1957. Een klein aantal landen heeft toen uniforme voorwaarden opgesteld voor het indelen, verpakken, kenmerken en vervoeren van gevaarlijke stoffen. Daarmee is meteen de essentie van het ADR aangegeven. Anno 2002 is het ADR er nog steeds. Alleen doen er inmiddels 38 landen aan mee. Praktisch gezien betekent dit dat transporten door Europa plaatsvinden onder dezelfde voorschriften. Behalve een bundeling van voorschriften voor het internationale (handels)verkeer is het ADR door de Europese Unie van toepassing verklaard in het binnenlandse verkeer in elk van de lidstaten (zie ook hoofdstuk 4). De kraamkamer van het ADR staat in Genève. Daar houdt de Economische Commissie Europa (ECE) van de Verenigde Naties (UN) zich bezig met de instandhouding en actualisering van het ADR. Actualisering vindt elke twee jaar plaats. Daarom kunnen sommige gegevens in deze handleiding na 31 december 2004 gewijzigd zijn. 2.2 Het ADR en de wet Een overeenkomst op zich is geen wet. Om het ADR van toepassing te verklaren en daarmee handhaafbaar te maken, is in Nederland de volgende structuur van kracht: Wet Vervoer Gevaarlijke Stoffen (WVGS) | Besluit Vervoer Gevaarlijke Stoffen (BVGS) | De Regeling Vervoer over land van Gevaarlijke Stoffen (VLG) | Bijlage 1 van de VLG: het ADR ADR gevarenklassen en labels Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie Ga naar: navigatie, zoeken Een Gevarenlabels op een goederenwagon, in dit geval betreft het een brandbare koolwaterstof. Er zijn heel veel stoffen die door hun specifieke eigenschappen tot de groep van gevaarlijke stoffen behoren. Afhankelijk van de specifieke eigenschappen zijn deze ingedeeld in gevarenklassen. Voor het goederenvervoer is het van belang dat gevaarlijke stoffen worden ingedeeld in bepaalde groepen. Het vervoer van bepaalde gevaarlijke stoffen is in sommige tunnels verboden. In Nederland zijn de tunnels onderverdeeld in twee categorieën: • I - verboden voor tankvervoer van brandbare en/of giftige gassen. • II - verboden voor nagenoeg alle vervoer van gevaarlijke stoffen. Het vervoer van gevaarlijke stoffen over de weg is in Europa geregeld in het ADR (Accord européen relatif au transport international des marchandises Dangereuses par Route). [bewerk] ==Indeling== Indeling van de gevarenklassen in groepen stoffen die tijdens het vervoer een gelijksoortig hoofdgevaar bezitten: Klasse 1 Ontplofbare stoffen en voorwerpen Daartoe behoren: sub-klasse 1.1 Gevaar voor massa-explosie sub-klasse 1.2 Gevaar voor scherfwerking, geen gevaar voor massa-explosie sub-klasse 1.3 Gevaar voor brand, maar weinig gevaar voor scherfwerking en drukwerking sub-klasse 1.4 Gering gevaar voor ontploffing sub-klasse 1.5 Zeer ongevoelige stoffen en voorwerpen, wel gevaar voor massa-explosie sub-klasse 1.6 Uiterst ongevoelige stoffen en voorwerpen, zeer gering ontploffings gevaar. Klasse 2 Gassen Daartoe behoren: Brandbare gassen Verstikkende gassen Giftige gassen Oxiderende gassen Corrosieve gassen Klasse 3 Brandbare vloeistoffen Daartoe behoren: Verpakkingsgroep I Brandbare vloeistoffen met een [[kookpunt]] tot 35 ?C, die tevens sterk bijtend of zeer giftig zijn. Verpakkingsgroep II Brandbare vloeistoffen met een [[vlampunt]] lager dan 23 ?C en een [[kookpunt]] boven 35 ?C. Verpakkingsgroep III Vloeistoffen met een [[vlampunt]] tussen 23 ?C en 60 ?C en een [[kookpunt]] boven 35 ?C alsmede [[Diesel (brandstof)|gasolie]], [[Diesel (brandstof)|dieselolie]] en lichte [[stookolie]] vanwege hun overeenkomstige eigenschappen. Klasse 4.1 Brandbare vaste stoffen Klasse 4.2 Voor zelfontbranding vatbare stoffen Klasse 4.3 Stoffen die in contact met water brandbare gassen ontwikkelen Klasse 5.1 Oxiderende stoffen Klasse 5.2 Organische peroxiden Klasse 6.1 Giftige stoffen Klasse 6.2 Infectueuze stoffen Klasse 7 Radioactieve stoffen Klasse 8 Bijtende stoffen Daartoe behoren: Zuren Basen Klasse 9 Diverse gevaarlijke stoffen en voorwerpen licht ontvlambare vloeistof (benzine) De gevarenklasse staat in combinatie met een stofidentificatienummer vermeld op een rechthoekig oranje bord. Het Gevaarsidentificatienummer (GEVI) - ook wel Kemler-getal of Kemler-code genoemd - staat altijd boven het stofidentificatienummer. De symbolen in de gevaarscode komen grotendeels overeen met de stofklassen: GEVI en UN nummer vermelding 2 ontsnappen van een gas t.g.v. druk of van een scheikundige reactie 3 brandbaarheid van vloeistoffen (gas) en gassen, of voor zelfverhitting vatbare vloeistoffen 4 brandbaarheid van vaste stoffen, of voor zelfverhitting vatbare stoffen 5 verbranding bevorderende (oxiderende) werking 6 giftigheid of gevaar voor besmetting 7 radioactiviteit 8 corrosiviteit (bijtende werking) 9 als eerste cijfer: diverse gevaren (onder andere milieugevaarlijk) 9 als laatste cijfer: gevaar voor spontane hevige reactie X gevaarlijke reactie met water Een dubbel cijfer geeft een versterking van het gevaar aan (bv. 3= brandbaar; 33 = licht ontvlambaar). Bijzondere gevaarsidentificatienummers zijn: 22 diepgekoeld gas 333 voor zelfontbranding vatbare vloeistof 44 brandbare vaste stof bij hoge temperatuur en in gesmolten toestand 606 besmettelijke stof 99 verwarmde stof (diverse gevaarlijke stoffen) Als de stof in meerdere gevarenklassen valt, worden de getallen achter elkaar geschreven. Enkele voorbeelden: De aanduiding 885 - 1829 wil zeggen dat de wagen zwavelzuuranhydride vervoert en de cijfers 33 - 1088 betekenen dat de tank op de auto acetaldehyde-diethylacetaat bevat en 33 - 1203 wil zeggen dat het gaat om koolwaterstoffen, mengsels - vloeibaar (benzine). Naast bovenvermelde aanduiding is nog een tweede aanduiding aangebracht in de vorm van een symbool en de gevarenklasse. De volgende symbolen kunnen worden gebruikt om de gevaren aan te geven: Bovenstaande symbolen staan op voertuigen in de bovenste helft van een op de punt geplaatst vierkant in verschillende kleuren of combinaties van kleuren; in de onderste helft wordt het cijfer van de bijbehorende gevarenklasse vermeld. Meestal wordt het als etiket opgeplakt afhankelijk van de lading.